Kansen
De wetenschap dat ik spoedig dood ben, is het belangrijkste instrument dat ik ooit heb ontdekt om me te helpen grote levensbeslissingen te nemen. Omdat vrijwel alles – alle externe verwachtingen, alle trots, alle angst voor gêne of mislukking – gewoon wegvalt als je de dood in de ogen ziet. Alleen wat echt belangrijk is, blijft over. De wetenschap dat je gaat sterven, is volgens mij de beste manier om de val dat je denkt dat je iets te verliezen hebt, te omzeilen. Je bent al naakt.
Deze wijsheid is niet van mezelf, maar van Steve Jobs. Ik las het in het boek ‘Show your work’ van Austin Kleon, dat ik gisteren uit de kast trok, toen ik het schrijven van mijn website- teksten procrastineerde. Procrastineren is een Engels leenwoord voor: systematisch uitstellen, meestal in verband met scripties en werkstukken. Ik hoop dat het nog eens woord van het jaar wordt, want het dekt de lading zo lekker, zeker als je een rollende ‘r’ hebt. Prrrobeerrr maar es: procrastineren. Als je dat als 44-jarige nog steeds doet, kun je eenvoudig een clubje oprichten. Er zijn er meer zoals jij! Enfin, het boek heeft de subtitel: 10 manieren om je creativiteit met de wereld te delen. Hoofdstuk één is al hoopgevend voor mij als faalangstig persoon: je hoeft geen genie te zijn! Even verderop volgt een hele serie tips, waaronder: ‘lees overlijdensberichten!’. In het katern ernaast stond het bovenstaande citaat
van Steve Jobs.
Dat bracht mijn gedachten terug bij mijn eigen ervaring van nu bijna vier jaar geleden. Een plotselinge aanval van epilepsie, waarvan ik niet wist dat ik die aandoening had, achter het stuur van mijn gele Opel Corsa heb ik ternauwernood overleefd, omdat er een stoere vriendin naast me zat, die rustig bleef en adequaat handelde. Dezelfde avond nog realiseerde ik me wat een ongelooflijke mazzel we beiden hebben gehad. Het besef dat ik er zonder haar niet meer geweest was, drong tot me door toen ik de volgende dag mijn dochter weer in de armen sloot.
Ondanks de afschuwelijke onzekerheid die epilepsie en afstemmen op medicatie met zich meebrengt, is dit moment voor mij levensbepalend geweest. Ik las er afgelopen zomer nog over: een veelbesproken artikel van journalist Fokke Obbema in de Volkskrant over zijn hartstilstand. Daarin beschrijft hij niet alleen het herstelproces, maar ook de zoektocht naar de oorzaak en de mentale gevolgen. Vooral die mentale gevolgen zijn herkenbaar voor velen. Mijn Facebook-oproep leverde zeker tien namen op van mensen die iets vergelijkbaars hebben ervaren.
In de afgelopen jaren hebben ik ook verkenningen gedaan naar de zogenaamde BDE, een bijna-doodervaring: een verschijnsel waarbij je klinisch dood bent en een tunnel van licht ziet en vaak ook een mythische figuur (mensen noemen vaak de persoon van Jezus) die hen toespreekt en zegt: “Het is je tijd nog niet.” Deze mensen worden per definitie religieus om deze ervaring te kunnen plaatsen. Ook stellen de meesten hun leven ten dienste van God, soms ook verlamd omdat ze niet goed weten ‘wat nu?’
Zover wil ik niet gaan. Tegen die tijd dat ik een lichttunnel zag, bleek dat de lamp boven de brancard in de ziekenauto. Daarbij vroeg de ambulancebroeder me wanneer ik geboren ben en waar! Als je dan jezelf ineens ‘Leeuwarden’ hoort zeggen, weet je dat je nog niet in het paradijs bent en kom je vanzelf tot bewustzijn: ‘Hoorde ik mezelf nu Leeuwarden zeggen?!’ Nee, dat was geen BDE.
Toch, voelt het alsof ik een tweede kans heb gekregen. Nu is er in Nederland niet echt een keur van toeleveranciers van kansen. Van die Joop van den Ende-achtige types. Dus, zeg ik meestal: God heeft me een nieuwe kans gegeven. Iedereen die dat hoort, gelovig of ongelovig, smelt dan helemaal en als ik dan die blik zie van mijn toehoorder en mijn eigen woorden heb gehoord, begin ik ook te snikken van ontroering.
Waar leidt dit betoog toe, want ik begon toch zo serieus! Nu, het is ook serieus. De dag van die aanval achter het stuur noem ik ‘mijn geluksdag’, want ik kreeg geen ongeluk. Het lukte me eindelijk de dingen te nemen zoals ze zijn en te leven in het HIER en NU. Ondanks de tegenslagen die ik lichamelijk en in contacten met mensen te verwerken kreeg, heb ik meer teruggekregen dan ik had kunnen bedenken. Nu, zijn de contacten echt, ik kreeg heel veel kansen, ook zakelijk: de gunfactor die ik zelf altijd had toegepast, kwam naar me terug. Ik merk dat ik de scherpte opzoek in de zaken die ik politiek oppak of als vrijwilliger. Ik heb de meeste eer van een vriendelijk woord in de Jumbo of gewoon op straat: mensen die ik nooit meer zie, maar die ik net even wat moed kan geven. Als ik iets wil regelen, doe ik het. Heb je wat te klagen, kijk wat je kunt doen om het te veranderen. Lukt het niet? Trek, je conclusies!
Het leven is te mooi om tijd te verspillen.
Kansen
3 jaar geleden
De wetenschap dat ik spoedig dood ben, is het belangrijkste instrument dat ik ooit heb ontdekt om me te helpen grote levensbeslissingen te nemen. Omdat vrijwel alles – alle externe verwachtingen, alle trots, alle angst voor gêne of mislukking – gewoon wegvalt als je de dood in de ogen ziet.